شکاف لب یا همان لب شکری، که گاهی با اختلال شکاف کام نیز همراه است، ازجمله عارضه‌هایی به شمار می رود که قسمت‌هایی از صورت کودک یا سقف دهان او در دوران جنینی به درستی به یکدیگر متصل نشده باشد. این بیماری که ممکن است به خاطر اختلالات ژنتیکی ارثی یا سندروم نیز بروز کند، امروزه خوشبختانه با روش‌های جراحی ترمیمی و کم تهاجمی قابل درمان هستند. در ادامه بیشتر با این بیماری و روش‌های درمان آن آشنا خواهیدشد.
بیشتر بخوانید» به منظور آشنایی با دلایل اصلی کوچک بودن فک پایین و روش های درمان آن روی لینک داده شده کلیک کنید.
شکاف لب یا کام با چه علائمی همراه است؟
این بیماری برخلاف سایر بیماری‌های دیگر قابل شناسایی هستند و با نشانه‌های زیر خود را بروز می‌دهد:
- شکافی در لب و سقف دهان (کام) که یک یا دو طرف صورت را درگیر می‌کند.
- شکافی در لب که فقط به‌صورت یک شکاف کوچک در لب ظاهر می‌شود یا از طریق لثه فوقانی و کام به پایین بینی گسترش می‌یابد.
- شکاف در سقف دهان که در شکل ظاهری صورت تاثیری ندارد.
چرا نوزدان به شکاف لب یا کام مبتلا می شوند؟
از شکل ظاهری بیماران مبتلا به این بیماری مشخص است که بافت‌های صورت و دهان در دوران جنینی به درستی با یکدیگر جوش نخورده اند. درواقع این بیماری مادرزادی را مربوط به ماه‌های 2 و 3 بارداری می‌دانند که بافت‌ها به هم متصل می شوند. بسیاری از محققان معتقدند که شکاف کام به دلیل عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد شده و به همین خاطر علت اصلی آن هنوز مشخص نیست.
شکاف کام را چگونه درمان کنیم؟
توانایی در غذاخوردن، صحبت کردن و حتی شنیدن به صورت طبیعی از جمله مواردی است که فرد مبتلا به این عارضه با آن دست و پنجه نرم می‌کند. به همین دلیل برای درمان شکاف کام در نوزادان لازم است به تیمی متخصص مراجعه کنید.
به عنوان مثال برای بازسازی ظاهری اعضای صورت باید به ارتودنسی اطفال در مشهد مراجعه کرد تا بخش‌های آسیب دیده در فک بالا را که تاثیر بسیاری در رشد دندان‌های او دارد را درمان کند. از جمله پزشکانی که در پروسه درمانی این بیماری دخیل هستند، عبارتنداز:
- جراحانی که متخصص ترمیم شکاف لب یا کام هستند مانند جراحان پلاستیک و زیبایی یا گوش و حلق و بینی
- پزشک متخصص گوش، حلق و بینی
- متخصص اطفال
- دندانپزشک اطفال
- کارشناس شنوایی سنجی
- گفتاردرمان
- مشاوره ژنتیک
جراحی، تنها راه درمان شکاف کام
تنها راهی که می‌توان به واسطه آن شکاف کام یا لب را درمان کرد، جراحی‌های ترمیمی است. البته تعداد جلسات انجام عمل جراحی بستگی به وضعیت کودک دارد. به عنوان مثال بعداز ترمیم شکاف اولیه پزشک ممکن است برای بهبودی وضعیت ظاهری لب و بینی، انجام جراحی‌های بعدی را هم توصیه کند. بطور کلی جراحی‌ها در بازه‌های زمانی زیر انجام می‌گیرد:
- ترمیم شکاف لب در ۳ تا ۶ ماهگی نوزاد
- ترمیم شکاف کام تا سن ۱۲ ماهگی نوزاد یا در صورت امکان زودتر
- جراحی‌های بعدی در بازه زمانی ۲ سالگی تا اواخر سالهای نوجوانی
نحوه تشخیص شکاف کام در دوران جنینی چگونه است؟
همانطور که گفته شد نوزدان مبتلا به این عارضه از بدو تولد، ظاهری متفاوت خواهند داشت. اما به این معنا نیست که در سونوگرافی‌های انجام شده در زمان بارداری، پزشک قادر به تشخیص شکاف کام نباشد.
بیماری شکاف کام از هفته 12 بارداری توسط سنوگرافی‌های انجام شده با تجزیه و تحلیل روند رشد جنین توسط پزشک قابل تشخیص است . با این حال در صورتی که مشاهده آن در تصاویر سونوگرافی مشکل به نظر برسد، پزشک انجام آزمایش‌های نمونه برداری از آمنیوتیک (آمنیوسنتز) را برای مادر تجویز می کند.
چه عواملی در ابتلا نوزادان به شکاف لب یا کام تاثیر گذارند؟
با این که علت اصلی این بیماری ژنتیکی هنوز مشخص نیست، اما پزشکان موارد زیر را در بروز این سندورم موثر می دانند:
- ژنتیک: وجود تاریخچه خانوادگی شکاف کام می‌تواند یک عامل مهم در افزایش خطر ابتلا به این بیماری باشد.
- فاکتورهای محیطی: نگرانی‌ها و عادت‌های مادران مانند خوردن مواد مسموم، استفاده از داروهای خاص در دوران بارداری، مصرف الکل یا مصرف سیگار ممکن است باعث افزایش خطر بروز شکاف کام در نوزادان شود.
- عوامل نورولوژیک: برخی بیماری‌های نورولوژیک مانند برخی از مشکلات ژنتیکی و عوارض داروها می‌توانند باعث شکاف کام شوند.
- عوامل زیستی: مصرف مواد مخدر، تعداد بالا از دهانه سیگار روزانه، عمل جراحی لثه و اتفاقات زیبایی، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی، عفونت‌ها و استفاده از داروهای خاص می‌توانند ریسک را افزایش دهند.
- مشکلات جنینی: عواملی مانند تنگی رحم، نقص ساختاری صورت و دهانه، عملکرد پلاسما و به خصوص نقص عملکرد تو se geno و توالی کروموزومی ممکن است باعث بروز شکاف کام در جنین شود.
سخن پایانی…
شکاف لب یا کام جزئی از بیماری‌های ژنتیکی هستند که از بدو تولد با کودکان همراه است. شاید در قدیم این عارضه قابل درمان نبوده باشد، اما امروزه با انجام سونوگرافی و مشاوره ژنتیک پیش از بارداری قابل تشخیص خواهد بود. علاوه بر این مراجعه به تیم پزشکی متخصص می‌تواند در بهبودی آن تاثیر بسیاری داشته باشد.
