چه زمانی باید به همراه ارتودنسی، جراحی فک نیز انجام شود؟
در برخی از موارد، مشکل بیمارانی که مراجعه می کنند، تنها با ارتودنسی قابل حل نیست. از این رو لازم است که حتما به همراه درمان ارتودنسی، جراحی فک نیز صورت گیرد.
در واقع جراحی اصلاحی فک با هدف رفع مشکلاتی انجام می شود که یک متخصص ارتودنسى به تنهایی قادر به برطرف کردن آن ها نیست.
چنان که می دانید، ارتودنسی با هدف ردیف و مرتب کردن دندان ها و همچنین دستیابی به یک بایت سالم انجام می شود، اما دندان های برخی از بیماران به دلیل انحراف فک، روی هم قرار نمی گیرند که در این شرایط دندان ها هرچقدر هم که مرتب باشند، باز هم بر روی یکدیگر قرار نمی گیرند و دهان بسته نمی شود.
در این شرایط، جراح فک و متخصص ارتودنسی با همکاری یکدیگر جراحی اصلاحی فک را انجام می دهند تا بتوانند بهترین نتیجه ممکن را برای فرد به وجود آورند.
چه کسانی نیاز به درمان ارتودنسی همراه با جراحی فک دارند؟
برخی از مواردی که در آن نیاز به درمان ارتودنسی همراه با جراحی فک وجود دارد، عبارتند از: اصلاح ناهنجاری های مادرزادی از قبیل اختلالات رشد و نمو استخوان فک (مثل جلو بودن فک پایین، عقب بودن شدید فک پایین، عدم وجود چانه، انحراف فک پایین، انحراف فک بالا یا تنگی شدید فک بالا) اصلاح عملکرد جویدن فک، ماندگاری طولانی مدت ارتودنسی، کاهش مدت زمان کلی درمان، زیبایی چهره، بهبود وضعیت تنفس، بهبود تکلم و درمان دردهای موجود در فک و اپن بایت بودن دندان ها، مشاهده شدن لثه به مقدار زیاد هنگام لبخند زدن و یا عوارض ناشی از ضربه به فک وصورت.
ارتودنسی پیش از جراحی فک
شاید این سوال برای بسیاری از بیماران که دچار هر دو ناهنجاری فک و دندان هستند پیش آید که جراحی فک ارجح است یا ارتودنسی؟ به طور معمول اکثر متخصصین ارتودنسی بر این اعتقاد می باشند که افراد بزرگسال با ناهنجاری های دندانی و فکی، بهتر است که ابتدا ارتودنسی و سپس جراحی فک انجام دهند.
هنگامی جراحی فک را می توان به خوبی و با یک نتیجه گیری مناسب انجام داد که دندان ها در حالتی مرتب نسبت به همدیگر قرار داشته باشند.
ارتودنسی پس از جراحی فک
پس از جراحی و گذشت تقریباً یکی دو ماه از التیام فک، ارتودنسی بعد از جراحی به منظور تنظیم نهایی موقعیت دندانها و نهایی کردن روابط دندانی صورت می گیرد.
ارتودنسی بعد از عمل معمولاً ۶ تا ۹ ماه به طول می انجامد.
با پایان آن براکت ها برداشته شده و نگهدارنده ها تعبیه می گردند.
فک طبیعی چگونه است؟
اولین معیار در تشخیص لزوم انجام جراحی فک و صورت، شناخت فک سالم و طبیعی از فک ناسالم و غیر طبیعی است.
مهمترین شاخص در سلامت فک، فرو رفتن مناسب دندان های آسیا یا مولر فک بالا و فک پایین در یکدیگر است.
همچنین در فک طبیعی، دندان های جلویی فک بالا، روی دندان های جلویی فک پایین قرار می گیرند؛ به گونه ای که حدود یک تا دو میلی متر جلوتر از دندان های فک پایین قرار گرفته و روی دندان های پایین را می پوشانند.
در فردی که دارای دندان هایی با این مشخصات ظاهری است و فک وی طبیعی تلقی می شود، نیاز به جراحی فک و صورت برای ارتودنسی احساس نمی شود.
انواع جراحی فک
انتخاب نوع جراحی فک به میزان انحراف فک بستگی دارد و ممکن است لازم به تغییر موقعیت هر دو فک بالا و پایین باشد.
انواع مختلف جراحی فک عبارتند از: جراحی اصلاحی فک بالا و جراحی اصلاحی فک پایین.
دوره بهبودی پس از جراحی فک و صورت
پس از اتمام عمل جراحی فک و صورت و پس از آن انجام ارتودنسی، دندان ها به کمک سیم و کش به هم متصل شده و ترمیم و جوش خوردن فک ها آغاز می شود.
توجه کنید که پس از انجام جراحی فک و صورت، حدود 4 تا 6 هفته، فک ها به طور کامل بسته می شوند و بیمار تنها با استفاده از نی می تواند به نوشیدن مایعات اقدام کند و در این مدت بیمار اجازه مصرف هیچ گونه غذای سفتی را نداشته و تنها باید از غذا های میکس شده آبکی تغذیه کند.
بعد از گذشت 6 هفته، بیمار می تواند از غذاهای نرم که فشار حداقلی را به فک ها وارد می کنند، استفاده کند. به مرور پس از آن و با تشخیص دندانپزشک معالج، بیمار می تواند به رژیم غذایی نرمال خود با رعایت اصول احتیاطی، برگردد.
خطرات و عوارض احتمالی جراحی فک (ارتوگناتیک)
همانند هر عمل جراحی دیگر، جراحی فک و صورت نیز عوارض و خطرات احتمالی را در بر دارد.
به همین دلیل پیشنهاد می شود قبل از تصمیم گیری قطعی در مورد جراحی، خصوصا در مواردی که انجام عمل ضروری نبوده و تنها ویژگی های زیبایی ظاهر مطرح است، به طور کامل با متخصص ارتودنسی مشورت کرده و با سنجیدن مزایا و معایب، اقدام به جراحی ارتوگناتیک شود.
خطرات و عوارض احتمالی عمده ای که پس از عمل مشاهده شده اند، عبارتند از:
- درد ناشی از جراحی
- التهاب و تورم
- خونریزی
- عفونت های ثانویه
- آسیب به بافت و ساختار طبیعی لثه، استخوان و دندان
- عوارض مربوط به داروهای بیهوشی و بی حسی
مراقبت های بعد از ارتودنسی و جراحی فک
- پس از انجام ارتودنسی و جراحی فک مهم ترین موردی که افراد باید به آن توجه کنند رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد تا دچار مشکلاتی همچون پوسیدگی دندان ، جرم وغیره نشوند.
- پس از نصب براکت ها بر روی دندان بیمار توصیه می شود تا مدتی از خوردن مواد غذایی سفت ، چسبنده و غیره خودداری کند.
- از مسواک مخصوص و نخ دندان برای تمیز کردن دندان های خود استفاده کنید.
- مراقب باشید در دوره درمان ضربه ای با دهان شما برخورد نکند.
- رژیم غذایی مخصوص بعد از ارتودنسی و جراحی فک را رعایت کنید.
- پس از جراحی فک برای تمیز کردن دندان های خود از یک دستمال مربوط و نرم استفاده کنید.
هزینه های درمان ارتودنسی و جراحی فک
هزینه جراحی ارتوگناتیک متغیر است. عوامل بسیاری مانند محل جراحی، هزینه جراح، شدت ناهنجاری فک، عوارض، هزینه‌های ارتودنسی، هزینه‌ی بیهوشی و داروهای ضد درد بر هزینه‌ی جراحی تاثیر می‌گذارند.
همچنین اینکه جراحی ارتودنسی به دلیل پزشکی یا زیبایی انجام می‌شود و نحوه پوشش بیمه نیز بر هزینه‌ی نهایی تاثیرگذار خواهد بود.
سن مناسب برای جراحی فک
بیماران ۱۸ تا ۴۵ ساله، بهترین کاندید برای جراحی ارتوگناتیک هستند. جراحی فک بعد از ۱۸ سالگی انجام می شود؛ یعنی زمانی که به طور نرمال رشد فکین متوقف می گردد.
جراحی فک به ندرت برای کودکان زیر ۱۸ سال صورت می گیرد. درمان آنها محدود به ارتودنسی و اصلاح رشد فکین است، مگر آنکه درمان ارتودنسی به دلیل شدت ناهنجاری اسکلتال موثر نباشد.
در سنین بالا، وضعیت کلی سلامت بیمار نسبت به سن او در انجام جراحی فک از اهمیت بیشتری برخوردار است.
پیشرفت تکنولوژی و روش های جدید در جراحی فک
با بکار گیری تکنولوژی تصویربرداری دیجیتال، مزایای زیبایی و عملکردی جراحی ارتوگناتیک را پیش از عمل می توانیم برای بیمار به نمایش بگذاریم.
طرح ریزی درمان به کمک کامپیوتر مدت زمان درمان را کاهش و بازدهی کلی جراحی را افزایش می دهد.
مواد جدید نظیر صفحات تیتانیوم ثبات، استحکام و قابلیت پیش بینی درمان را افزایش می دهند.
این پیشرفت ها در تکنولوژی، روش ها و تجهیزات، دوره بهبود بعد از جراحی را کوتاهتر نموده و به بیمار اجازه می دهد که بعد از عمل زودتر به زندگی عادی بازگردد.
نتیجه گیری
جراحی فک و صورت در ارتودنسی و یا جراحی ارتوگناتیک، شامل روش های جراحی و درمان ارتودنسی است که با هدف قرارگیری دندان ها، استخوان های فک و بافت های همراه آن در موقعیت مناسب آناتومیکی انجام می شود.
عمده کاربرد این جراحی، زمانی است که درمان ارتودنسی به تنهایی قادر به برطرف کردن مشکل نیست.
توصیه جراحان فک برای افراد یکه قصد جراحی فک خود را دارند این است که بعد از سن هجده سالگی که رشد فک به اتمام رسیده اقدام به جراحی نمایند.
