سفید کردن دندان یا بلیچینگ دندان
سفید کردن یا بلیچینگ دندان، درمانی است که برای برطرف کردن تیرگی ها و رنگدانه هایی که به مرور زمان و براثر مواد رنگدانه دار مثل چای، قهوه، توت فرنگی و حتی گوجه فرنگی ایجاد می شوند را از بین می برد. حتی بعضی از بد رنگی های ژنتیکی را برطرف می کند و ظاهر دندان ها را زیباتر می کند. افزایش سن و عادت های غذا خوردن و عادت های روزانه مثل سیگار کشیدن، خوردن نوشابه های رنگی و ادویه ها هم می تواند باعث تغییر رنگ دندان ها شود.
سفید کردن دندان ها به دو صورت انجام می شود: سفید کردن در مطب دندان پزشکی و سفید کردن دندان در منزل.
روش های سفید کردن دندان ها
ماده اصلی سفیدکننده دندان، پر اکسید هیدروژن است که باعث اکسید شدن رنگدانه های رسوب کرده بین هرمهای مینایی شده و آنها را از بین میبرد. به مرور زمان این ماده به قسمتهای زیرین مینا در عاج نفوذ میکند و رنگ آن را روشنتر کرده و باعث سفید شدن دندان میشود.
دو روش کلی برای سفید کردن دندان ها با بلیچینگ وجود دارد که از نظر مراحل و هزینه ی بلیچینگ دندان متفاوت هستند.
- بلیچینگ خانگی: در این روش دندانپزشک شما در یک جلسه از فک بالا و پایین شما قالبگیری میکند و در جلسه بعد یک جفت تری شفاف به شما تحویل داده میشود. که به اندازه میزان موادی که لازم است روی دندانهای شما بماند تا سفید شود بین دندانها و تری فضا تعبیه شده است. در این جلسه ماده لازم جهت بلیچینگ در خانه به شما داده میشود.
- بلیچینگ در مطب: در این روش نیز با استفاده از مواد مخصوص از لثه ها محافظت میشود، سپس مواد سفید کننده با غلظت بالا بر روی دندانها گذاشته میشود . ماده موثره بعضی از این مواد به صورت شیمیایی فعال میشود، بعضی با نور و بعضی با گرما. و فرق چندانی بین آنها وجود ندارد و هزینه بلیچینگ به این روش با روش بلیچینگ در منزل کمی متفاوت است.
بلیچینگ در مطب دندانپزشکی
سفید کردن دندان در مطب به دو صورت انجام می شود:
- بلیچینگ دندانبا استفاده از لیزر
- سفید کردن دندان بدون استفاده از لیزر
تفاوت چندانی هم ندارد فقط استفاده از لیزر و اشعه یو وی باعث فعال شدن مواد سفید کننده و سریع تر عمل کردن آن می شود.
در روش بلیچینگ در مطب، یک بند پلاستیکی روی دندانها قرار می‌دهند تا از لثه‌ها محافظت کند و ماده‌ی سفید کننده دندان با غلظت تقریبا زیاد بر روی دندانها گذاشته میشود. سپس یک نور یا همان لیزر بر روی دندانها تابیده میشود تا مواد شیمیایی را فعال کند. نور باعث افزایش سرعت واکنش محصول سفید کننده میشود و تغییر رنگ سریع‌تر صورت می‌گیرد. گفته میشود سفید کردن لیزری تا پنج یا شش لایه‌ی دندانها را روشن میکند.
این روش نسبت به بلیچینگ در خانه موثرتر است. ولی برای تداوم بیشتر توصیه میشود بعد از بلیچینگ در مطب چند جلسه بلیچینگ خانگی صورت گیرد.
حرفه ای ترین روش بلیچینگ دندان روشی است به نام زوم بلیچینگ با زوم ادوانس بلیچینگ که بهترین روش بلیچینگ دندان در دنیا بوده ولی متاسفانه در ایران به سختی مواد آن پیدا می شود و در مکان های محدودی انجام می شود. تاثیر این مواد تقریباً دوبرابر دیگر مواد بلیچینگ است.
بلیچینگ در منزل
این روش به این صورت است که ابتدا به دندانپزشک مراجعه می کنند، ما یک قالب تهیه می کنیم و یک تمپ برایشان ساخته می شود که مواد بلیچینگ را در منزل روی تم میزنند و روی دندان هایشان می گذارند، که با توجه به نوع مواد بین پنج تا بیست دقیقه در دهانشان می ماند و بعد از دهانشان خارج می کنند و دهانشان را می شویند. این کار را هرشب و یا با توجه به مواد یک شب در میان باید انجام دهند. البته موادی که ویژه نگه داری است هفته ای یک بار کافی است. کسانی که کمتر مواد رنگدانه دار مصرف می کنند ماهی یکبار هم کافی است.
تفاوت بلیچینگ در منزل با سفید کردن دندان مطب بلیچینگ در مطب در این است که در مطب در زمان پانزده تا سی دقیقه به نتیجه ی دلخواه می رسید اما در منزل بین سه هفته تا یک ماه طول می کشد به نتیجه دلخواه و تقریباً مشابه مطب یعنی تا هفتاد درصد نتیجه مطب برسید.
بهترین نتیجه در بلیچینگ خانگی (home bleaching) در حداقل زمان ۲ هفته تمام میباشد.بشرطی که نوبت زمانهای استفاده منظم بوده و قطع نگردد.اما استفاده بیش از دو بار در روز یا مدت زمان طولانی تر از یک ساعت در هر بارمنجر به تسریع در نتیجه گیری نخواهد شد.
با بلیچینگ دندان ها چقدر سفیدتر می شوند و تا چه مدت سفید می مانند؟
به این سوال که دندان ها با بلیچینگ تا چه حد سفیدتر می شوند، نمی توان پاسخ قطعی داد. ممکن است از یک درجه تا چندین درجه بسته به جنس دندانها و نوع رنگدانه های رسوب کرده بین دندانها متغیر باشد.
این موضوع که آیا بعد از بلیچینگ، دندانها تا چه مدت سفید می مانند،هم به بهداشت دهان فرد و هم به رژیم غذایی او بستگی دارد. استفاده کمتر از غذاها و نوشیدنی های رنگدانه دار کمک می کند تا دندان ها به مدت طولانی تری سفید بمانند. ضمنا بلیچینگ درمانی است که باید هر چند وقت یکبار تکرار شود تا رنگ دندانها به صورت دایمی سفید بمانند.
علت تغییر رنگ دندان ها
دندانها از دو بخش مینا و عاج تشکیل شده اند. مینای دندان روی عاج را پوشانده و باعث شفافیت و سفیدی دندان میشود. ضخامت مینا در بعضی افراد بیشتر است که منجر به داشتن دندانهایی با شفافیت بیشتر میشود.
اما به هر حال به مرور زمان بر اثر سایش مینا شکست نور کمتر شده و رنگ عاج نمایانتر میشود. ضمنا بعضی رنگدانه ها نیز به داخل خلل و فرج مینا نفوذ کرده و با کریستالهای مینایی باند میشود که تغییر رنگ واضحتری را باعث میشود. گاهی رنگدانه ها فقط روی سطح مینا رسوب میکند و باعث ایجاد لکه های سیاه و قهوه ای روی سطح دندانها میشود.
مهمترین علل تغییر رنگ دندان ها
- سیگار کشیدن
- استفاده از نوشیدنیهای رنگی مثل چای ، قهوه و …
- افزایش سن
- عدم رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان
پرهیز از هر یک از موارد بالا و استفاده بجا و مناسب از نوشیدنیهای رنگی مثل چای ، قهوه میتواند در سفید ماندن دندان ها موثر باشد.
آماده سازی دهان برای بلیچینگ یا سفید کردن دندان ها
قبل از اقدام به بلیچینگ باید دندانهای پوسیده را ترمیم کنیم. باید بدانیم که بلیچینگ بر روی پر کردگیها ، روکشها، لامینتها و نواحی زرد ریشه ناشی از تحلیل لثه تاثیری ندارد.
قبل از اقدام به بلیچینگ، انجام جرمگیری(در صورت وجود جرم ) و برساژ به نتیجه گیری بهتر می انجامد.
فعوارض بلیچینگ دندان
عوارض بلیچینگ دندان
اصولا بلیچینگ اگر تحت نظارت دندانپزشک انجام بگیرد عارضه خاصی ندارد. تنها ممکن است دندانها را تا مدتی حساس کند که این مورد نیز معمولا با خمیردندانهای ضد حساسیت قابل درمان است.
خمیردندان و پودر سفید کننده دندان
این مواد غالبا دارای درصد بالای ساینده ها هستند که باعث میشوند لایه ای از روی مینای دندان شما برداشته شود و استفاده از آنها به ویژه به صورت مکرر به هیچ عنوان توصیه نمیشود.
لاک سفید کننده دندان
لاک سفید کننده دندان و انواع دیگر سفید کننده ها که در داروخانه ها عرضه میشوند، درصد بسیار پایینتری از پراکسید هیدروژن را دارا هستند . بنابراین ، سفید کردن دندانها به صورت تاخیری انجام میپذیرد. ضمنا این مواد چون بدون هیچ محافظی در دهان رها میشوند و کنترلی روی آنها نیست بنابراین با بزاق شسته شده و بلعیده میشوند که این مورد نیز میتواند صدمات جدی به بدن فرد وارد کند. ضمنا این مواد غالبا حاوی ساخارین هستند که هر چند برای دندانها مضر نیست ، اما سرطان زایی آن مدتهاست به اثبات رسیده و استفاده از آن در آمریکا ممنوع میباشد.
مراحل استفاده از تری ها و ژل های سفید کننده دندان در بلیچینگ خانگی
مرحله اول: قبل از انجام بلیچینگ باید دندانها را کامل مسواک زده و در صورت نیاز برای تمیزی بهتر از نخ دندان استفاده کنید.
مرحله دوم: نوک سرنگ را وصل کنید.
مرحله سوم: بر روی لبه خارجی تری و در داخل حفره‌ها یک قطره از ژل سفید کننده را ریخته و با نوک سرنگ روی حفره پخش کنید.
مرحله چهارم: قالبهای محتوی ژل را بر روی دندانهایتان بگذارید.این کار را با دقت انجام دهید تا قالبها به درستی بر روی دندانهایتان قرار گیرند و ژل از تری‌ها بیرون نزند.
نکته: اگر هنگام قالب گذاری ژل‌ها از قالب بیرون زد به وسیله مسواک خشک تمیز کنید.در مرحله‌ی قالب گذاری بر روی دندان ممکن است لثه ها بر اثر برخورد با ژل سفید کننده ، سفید شوند ولی بعد از ۵ الی ۱۰ دقیقه این سفیدی از بین می‌رود.برای جلوگیری از بروز سفیدی لثه، ژل را در دفعات بعد کمتر بر روی قالب بریزید.
مرحله پنجم: پس از گذشت ۱۵ دقیقه قالبها را از روی دندانتان بردارید و دندانها و لثه را با آب و مسواک بشویید.
نکته: اکثر کسانی که از بلیچینگ خانگی استفاده میکنند این تصور را دارند که اگر تری ها بیشتر از ۱۵ دقیقه بر روی دندان بماند تاثیر بیشتری دارد.در صورتیکه کل زمان تاثیر ژل سفید کننده ۱۵ دقیقه است و زمان بیشتر قرار دادن آن بر روی دندان ها عملاً بی فایده است.
مرحله ششم: در آخرین مرحله، تری ها را با آب سرد کاملاً از ژل پاک کنید و در جای خشک و خنک تا دفعه ی بعد نگه دارید.
برای کسب بهترین نتیجه ، از ژل سفید کننده در دو نوبت یکی در ابتدای روز و دیگری در انتهای شب قبل از خواب استفاده نمایید.
نکات قابل توجه حین استفاده از ژل سفیدکننده دندان در منزل
- اگر در بخشی از قالب پلاستیکی (تری) مخصوص خود، رنگ تیره مشاهده کردید، نرمال است. علت آن اکسیداسیون سطح آمالگام دندانهای پر شده است.
- سطوح دندانهای نزدیک به لثه دیرتر از سطوح جونده یا لبه دندانها سفید خواهد شد.
- حساس شدن دندانها به سرما ، امری طبیعی است. اگر این حساسیت بیش از حد ملایم و در حدود اذیت کننده بود ، با ما تماس بگیرید.
- ممکن است بدون مشخص شدن ناحیه ای خاص ،دندانها ، لثه ،زبان، لب و یا گلو حساس شود. این حساسیت معمولا با قطع یک تا سه روزه استفاده از ژل سفید کننده دندان قطع میشود.
آیا بلیچینگ محدودیت سنی دارد؟
سفید کردن برای همه افراد و در هر سنی می تواند استفاده شود. البته بیشتر بالای هیجده سال. به دلیل اینکه کمتر از هیجده سال عاج دندان و مینای دندان به طور کامل بالغ نشده و با داشتن فضاهای باز، حساسیت بیشتری دارد. فقط یک سری کنترانداسیون ها دارد یعنی مواردی که نمی توانند استفاده کنند. مثل کسانی که در دندان های جلویی خود پرکردگی همرنگ دندان دارند و یا دندان های فوق العاده حساس دارند. البته به شکلی نیست که مطلقاً نشود استفاده کرد.
آن هایی که پرکردگی دارند وقتی که دندانشان را سفید می کنند دندانشان خیلی سفید می شود و مواد پرکردگی به همان رنگ قبلی باقی می ماند و این باعث تغییر رنگ شده و مواد پرکردگی خودشان را نشان می دهند و حالا تمام پرگردکی ها باید با مواد روشن تر تعویض شود. از نظر سنی در مورد کسانی هم که دندان های حساس دارند، باید قبل از سفید کردن از ژل های ضد حساسیت قبل و بعد از سفید کردن دندان از آن استفاده شود. با وجود این باز هم ممکن است یک هفته تا ده روز دندان هایشان تیر بکشد و اذیت شوند. ولی برای دیگر افراد، راحت است.
پس از رفع حساسیت، انتخاب های ذیل را مورد نظر قرار دهید.
- اگر مشکل ،تحریک لثه هاست، یا قالب پلاستیکی بیش از حد معمول به لثه ها فشار میاورد، یا شما بیش از اندازه از ژل روی حفره ها میچکانید. اگر مشکل فشار قالب است ،از دندانپزشک خود کمک بگیرید .و در غیر این صورت از ژل سفید کننده کمتری استفاده کنید.
- اگر حساسیت دندان در حین بلیچینگ در منزل، اتفاق افتاد، سعی کنید مصرف ژل را به یک روز در میان و یا حتی دو روز در میان کاهش دهید.
- اگر حساسیت ادامه یافت از ژلهای ضد حساسیت موجود در بازار استفاده کنید.
بعد از کامل شدن روند بلیچینگ، دندانهای شما ممکن است قدری سفیدتر از حد معمول به نظر آید.ولی پس از دو هفته از زمان پایان بلیچینگ،دندانها رنگ نهایی خود را خواهند داشت.
نکات مهمی که باید در حین سفید کردن دندان ها مورد توجه قرار داد
- در طول درمان ، مصرف توتون ، دخانیات ، چای ، قهوه و نوشیدنیهای تیره رنگ حاوی کولا را کاهش دهید، زیرا این مواد ممکن است در روند سفید کردن دندانها تاثیر منفی گذاشته و حتی مجددا آنها را تیره نماید.
- بهداشت دهان را در طول دوره سفید کردن دندانها کاملا رعایت نمایید.
- فاصله زمانی بین نوبتهای استفاده از ژل سفید کننده دندان حداقل بیش از یک ساعت باشد.
چه کسانی نباید از ژل سفید کننده دندان استفاده کنند؟
- بههیچ عنوان در هنگام بارداری ، شیر دادن، بیماران قلبی حاد، بیماران دیابتی، بیماران دارای دندانهای حساس و افراد زیر ۱۶ سال نباید از ژل سفید کننده استفاده کنند.
- هرگز قالب پلاستیکی دندانها را از ژل لبریز نکنید.
- از تناول خوراکها، میوه ها و نوشیدنیهای حاوی سیتریک اسید در طول درمان خودداری کنید.
- سرنگهای حاوی ژل سفید کننده را در محل خشک و خنک نگهداری نموده و هرگز آنها را در یخچال یا فریزر قرار ندهید.
- در طول زمان بکارگیری و استفاده از ژل سفید کننده بر روی دندان ها در دهان، از خوردن، آشامیدن و یا کشیدن سیگار خودداری نمایید.
تفاوت بلیچینگ دندان و لمینت
بلیچینگ دندان شامل فرایند سفید کردن دندانها با استفاده از مواد شیمیایی یا ساینده است که تا سطح مینا نیز انجام میشود. بدیهی است که این مواد شیمیایی ایمن بوده و خطری برای فرد ندارد. در این روش، از پراکسید هیدروژن یا چیزی به نام پراکسید کربامید، برای سفید کردن دندانها استفاده میشود.
اما در روش لمینت، لایه‌هایی نازک و سرامیکی بر روی دندان قرار می‌دهند می‌توان گفت این لایه‌ها مانند روکشی سفید بر روی دندان است. روکش‌های ورقه ورقه‌ای چینی شامل مجموعه‌ای از چند لایه نازک سرامیکی است که جایگزین مینای دندان اصلی میشود.
برای استفاده از روکش، مقدار بسیار کمی از مینای دندان اصلی باید حذف شود، که معمولا کمتر از یک میلیمتر است. این کار ضروری است، زیرا روکش، به طور مناسب تری روی دندان قرار می‌گیرد.
از نظر ظاهری، باید گفت که حتی ظاهری بهتر از دندان اصلی به شما می‌بخشد. پیوند میان دندان اصلی و روکش، بسیار مهم است، زیرا نه تنها باعث زیبایی بیشتر میشود، بلکه پیوندی قوی است که برای عملکرد درست دندان نیز ضروری است.
جرم گیری بهتر است یا بلیچینگ دندان؟
به نظر می‌رسد سفید کردن دندانها یا بلیچینگ دندان و جرم گیری دندانها دارای یک هدف مشابه باشند. اگر چه، ظاهرا هر روش سفید کننده ممکن است با هم مشابه باشند، اما در حقیقت با هم تفاوت دارند.
جرم گیری، روشی ساده است که دندان پزشک برای از بین بردن لکه‌ها و زردی‌های روی دندان شما استفاده میکند و لایه‌های سطحی و زرد رنگ روی دندان را ساییده و بر طرف میکند. اثر جرم گیری معمولا زیاد پایدار نبوده و در اکثر مواقع، نیاز به جرم گیری مجدد وجود دارد.
افراد سیگاری و کسانی که به طور مرتب از کافئین و قهوه استفاده میکنند، دارای لکه‌های ماندگار تری بر روی دندان خود بوده و در این گونه مواقع توصیه میشود تا از روش بلیچینگ دندان برای سفید کردن و از بین بردن زردی و لکه‌های روی دندان استفاده کنید.
