استفاده از نخ دندان

نخ دندان چیست؟

نخ دندان در اصل رشته‌ای از جنس نایلون و یا تفلون است که به منظور پاک‌سازی و برداشتن ریزه‌های غذا، پلاک دندانی و یا گاهاً برای از بین بردن پوسیدگی‌های خیلی سطحی بین دندانی از آن‌ها استفاده می‌شود.

تاریخچه نخ دندان

اولین بار لیوای اسپیر پارملی یک دندان پزشک اهل نیو اورلان بود که با توجه به مشکلات برخی از بیمارانش که نمی‌توانستند سطوح بین دندانشان را با مسواک تمیز کنند یک نخ ابریشمی را با موم آغشته کرد و به آن‌ها توصیه کرد که این نخ را از بین شکاف دندان‌ها رد کنند و چندین‌بار به بالا و پایین بکشند تا کار مسواک را انجام دهد. او با این کار ثابت کرد که تمیز کردن دندان‌ها از نقطه‌ای که بیش‌ترین پوسیدگی را دارد شاید مهم‌ترین رکن در تمیزی و بهداشت دهان و دندان باشد.

بسیاری از پزشکان دندان و برخی از کارشناسان تا سال ۱۸۸۲ با آغشته کردن نخ‌های ابریشمی به موم و بصورت دستی این نخ‌ها را تولید کردند. بالاخره در سال ۱۸۸۲ اولین کمپانی به نام کادمن و شورتلف با استفاده از تولید نخ‌های ابریشمی مومی شده این فرآیند را صنعتی کرد. سپس کارخانه جانسون اند جانسون نخ دیگری را با استفاده از تکنولوژی ساخت نخ‌های ابریشمی بخیه که پزشکان جراح از آن استفاد می‌کردند رونمایی کرد.

در زمان جنگ جهانی دوم یک دندان پزشک دیگر به نام چالز بس نخ دندان نایلونی را اختراع کرد. این نخ به دلیل مقاومت بالاتری که نسبت به نخ ابریمشی داشت با اقبال بیشتری مواجه شد و بیشتر فروخته شد.

کم کم استفاده از این محصول اهمیت خود را نشان داد و امروزه استفاده از نخ دندان برای سلامتی دهان و دندان به یک امر ضروری تبدیل شده است. هر چند باز هم نخ دندان نتوانست به طور کامل جای مسواک را پر کند اما باز هم استفاده از نخ دندان همیشه توصیه می‌شود.

فواید استفاده از نخ دندان

شما حداقل روزی دو بار دندان‌های خود را مسواک می‌زنید. حتی ممکن است برای این کار از مسواک‌های گران قیمت و حرفه‌ای و خمیر دندان‌های بسیار مرغوب هم استفاده کنید.

حتی وقتی بعد از دو دقیقه مسواک زدن در آینه به دندان‌های خود می‌نگرید و دقیق می‌شوید آن‌ها را خیلی تمیز و بدون هیچ اثری از غذاهایی که میل کرده‌اید می‌بینید. اما بد نیست بدانید که بدون استفاده از نخ دندان هرگز نمی‌توان مطمئن بود که فضای دهان و میانه‌ی دندان‌ها از وجود باقی‌مانده‌های بسیار ریز غذا که با چشم دیده نمی‌شود، پاک شده است.

مسواک و خمیر دندان خوب می‌تواند سطح دندان شما را به زیبایی و با قدرت پاک کند؛ به همین دلیل است که وقتی مسواک زدنتان تمام می‌شود و به آیینه نگاه می‌کنید از خودتان راضی هستید.

اما همانطور که پیش‌تر هم به این موضوع اشاره شد، این در حقیقت نخ دندان است که هرگونه ذرات ریز غذا  و مواد خوراکی باقی‌مانده در میان دندان‌ها را پاک می‌کند. ضمن آن که بسیاری از مواد غذایی هستند که به خاطر بافتشان نه روی دندان که به لثه‌ها می‌چسبند و به خاطر اندازه‌ی بسیار کوچکشان با مسواک پاک نشده و به مرور زمان دندان و لثه‌ها را دچار مشکل و پوسیدگی می‌کنند.

حذف مواد غذایی باقی‌مانده روی لثه‌ها نیز جزو فواید بی‌شماری است که استفاده از نخ دندان به همراه دارد. کاری که هیچ مسواک یا دهان‌شویه‌ای به ‌خوبی از عهده‌ی انجام آن بر نمی‌آید و انجام آن را تنها باید از نخ دندان خواست.

کمک به رفع بوی بد دهان

طبق برآوردی، یک چهارم جمعیت انسان‌ها تنفس بدبو را تجربه کردند که در بسیاری از موارد به عنوان یک مشکل بهداشت دهان مطرح شده است.

زمانی که ذراتی از غذا به درستی از دهان‌تان خارج نشوند، باکتری‌های موجود در دهان به ترکیبات گوگردی تبدیل و منجر به تنفس بدبو می‌شوند.

جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری لثه

همانطور که می‌دانیم تعداد زیادی باکتری در دهان ما وجود دارند که محصولات جانبی سمی مرتبط با پوسیدگی دندان و بیماری لثه را تولید می‌کنند.

مفید برای بیماران دیابتی

افرادی که قند خون ضعیفی دارند بیشتر به عفونت‌های دهانی حساس هستند. این به این دلیل است که میزان بالای گلوکز موجود در بزاق دهان می‌تواند به تحریک رشد باکتری‌های مضر دهانی کمک کند.

طبق مطالعاتی، افرادی که دیابت نوع دو دارند سه برابر بیشتر از کسانی که سالم هستند در معرض ورم لثه قرار دارند.

علاوه بر این متخصصان اشاره کردند که ممکن است این ارتباط دوطرفه باشد یعنی به همان اندازه بیماری‌های لثه نیز می‌تواند موجب افزایش قند خون و دیابت شود.

انواع نخ دندان

نمونه‌های تولیدی نخ دندان کاملاً مشخص نیستند. هر کارخانه‌ی تولیدی این روزها در تلاش است تا با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌ها بهترین را تولید کند تا با استفاده از مواد طبیعی و یا شیمیایی کنترل شده بتواند در سلامت دندان نقش بهتری را بازی کند. ضمن اینکه هر کارخانه انواع نخ دندان را با طعم‌ها و ضخامت‌های متفاوت تولید می‌کند.

اما با این حال چند نمونه از انواع نخ‌های دندان عمومیت بیشتری دارند و شناخته شده‌تر هستند. نخ‌ دندان مومی، نخ فلورایددار، نخ سوپر فلاس، نوارهای دندان و نخ دندان‌ دسته‌دار از این جمله هستند.

اجازه دهید نگاهی گذرا به انواع نخ ها داشته باشیم:

برای شروع بهتر است نخ دندان را به دو دسته تقسیم کنیم:

1. نخ‌های چند قطبی که از چندین رشته درست شده‌اند مانند نخ دندان نایلونی و یا نخ دندان ابریشمی
2. نوع نخ های تک قطبی یا تک رشته‌ای است که برخی از نخ دندان‌های پلی تترا فلواتویین یا برخی از انواع نخ دندان پلاستیکی از این دست هستند.

نخ دندان نایلونی شایع‌ترین نوع نخ است. این نخ‌ها بسیار استاندارد و ایمن هستند و قیمت به مراتب پایین‌تری هم نسبت به نوع ابریشمی دارد. اغلب نخ هایی که ما می‌خریم از این دست هستند. این نخ‌ها با طعم‌ها و ضخامت‌ها و البته اندازه‌های متنوعی در بازار موجود هستند. نخ‌های دندان نایلونی یا مومی هستند یا بدون موم.

برخی از نخ‌های دندان تک رشته‌ای از جنس مونو فیلم هستند. به دلیل اینکه این نخ‌ها مقاومت بالاتری دارند و در حین استفاده رشته رشته نمی‌شوند، اغلب مردم فکر می‌کنند که این نوع نخ دندان بهتر است. هر دو نوع نخ در ضخامت و طعم متفاوت تولید می‌شوند ولی در انتخاب نخ دندان باید ضخامتی را در نظر بگیرید که به راحتی از بین دندان‌های شما عبور می‌کند.

استفاده از موم در نخ دندان برای سهولت حرکت نخ دندان در بین دندان‌ها است و تأثیر دارویی ندارد. بنابراین نخ دندان موم‌ دار نمی‌تواند عامل تعیین‌کننده‌ای در بهتر بودن انواع نخ دندان باشد. بنابراین صرف نظر از اینکه نخ دندان تک رشته‌ای است و یا چند رشته‌ای باید اغلب به ضخامت و کیفیت نخ دندان توجه شود تا موم‌دار بودن و یا نبودن آن‌ها. اما نکته مهم در موم دار بودن نخ این است که به عنوان جایگزین پارافین در مقاوم سازی نخ استفاده می شود که مادی ای شیمیایی است. بنا بر این از سلامت بیشتری برخوردار است.

به طور کلی انواع مختلف نخ دندان عبارتند از:

نخ دندان بدون موم

این مدل از نخ دندان برای دندان هایی به هم چسبیده بسیار مناسب است اما احتمال پاره شدن آن نیز وجود دارد.

نخ دندان مومی: این مدل از نخ دندان از نخ نایلونی به همراه پوششی از موم ساخته شده است. نخ دندان مومی احتمال پارگی کم تری دارد اما ممکن است استفاده از آن در دندان های به هم چسبیده و در قسمت های تنگ مشکل باشد.

مدل Dental: این مدل از سایر مدل های نخ دندان ضخیم تر و بلند تر بوده و در انواع با موم و بدون موم تولید می شود. Dental در افرادی که فاصله ی بین دندان های آن ها زیاد است، کاربرد زیادی دارد.

نخ دندان پلی تترافلورو اتیلن

پلی تترافلورو اتیلن همان ماده ای است که در پارچه های Gore-Tex که دارای تکنولوژی بالایی هستند، استفاده می شود. این ماده به راحتی بین دندان ها حرکت می کند ، سر می خورد و در مقایسه با نخ دندان های معمولی کم تر پاره می شود.

نخ دندان سوپر

این مدل از مواد مشابه نخ ساخته شده است که دارای بخش های سخت تر در هر انتهای است که می تواند برای تمیز کردن اطراف ارتودنسی استفاده شود.

نخ دندان طعم دار
انواع نخ دندان هایی که در بالا از آن ها گفتیم می توانند طعم دار شوند. اگر بچه های شما علاقه ای به استفاده از نخ دندان ندارند، احتمالا یک نخ دندان با طعم توت فرنگی آن ها را به استفاده از نخ دندان علاقه مند خواهد کرد.

نخ دندان الکتریکی
نخ دندان های الکتریکی جایگزین دیگری برای افرادی است که استفاده از نخ دندان برای آن ها سخت است. اکثر نخ دندان های الکتریکی دارای دسته های ارگونومیک هستند و برخی از انواع آن ها دارای سرهای زاویه داری هستند که تمیز کردن پشت دندان ها را راحت تر می کنند. همچنین نخ دندان های الکتریکی با تحریک آرام لثه، باعث بهبود سلامت دهان می شوند. اما بچه های کوچک، بزرگسالان مسن و یا هر کسی که دستش می لرزد و کنترلی برروی آن ندارد نباید به تنهایی و بدون نظارت از یک نخ دندان الکتریکی استفاده کنند.

اهمیت استفاده از نخ دندان

عده ای فكر می كنند كه نخ دندان برای بیرون آوردن غذاهای بین دندانهاست و لذا اگر غذایی دربین دندانها گیر نكند، احتیاجی به نخ دندان نیست .

حال آنكه نخ دندان اصلاَ برای بیرون آوردن غذا از بین دندانها نیست. یعنی اگر هیچ غذایی بین دندانهای شما گیر نكند، بازهم لازم است حداقل یكبار در شبانه روز از نخ استفاده كنید .

دندانها دارای ۵ سطح هستند، كه تنها سه سطح آن با مسواك تمیز می شود. سطح بین دندانی به هیچ وجه با مسواك تمیز نمی شود و حال این كه میكروب كه عامل پوسیدگی است درآنجا نیز لانه می كند .

حقیقت امر آن است كه درسنین نوجوانی و جوانی نیز،این سطوح بین دندانی است كه بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می گیرد. لذا اغراق نیست اگر بگوییم در این سنین ،استفاده ازنخ دندان اهمیت بیشتری دارد، تا مسواك زدن .

اگر شما بتوانید محیطی فراهم كنید كه در دهان شما هیچ میكروبی وجود نداشته باشد، به هیچ وجه پوسیدگی ایجاد نمی گردد . درمحیط های آزمایشگاهی نیز این امر تجربه شده است، تا وقتی درمحیطی میكروب وجود نداشته باشد، حتی اگر رژیم غذایی پر از قند به موجود زنده داده شود، در دندان هایش پوسیدگی دیده نمی شود و به محض اضافه كردن میكروب به محیط ، دندان ها پوسیده می شود .

تجمع میكروبها روی دندان پلاك میكروبی است و این همان لایه زردی است كه اگر چند روز مسواك نزنیم ، روی دندان ها جمع می شود. اگر این پلاك را از روی دندان ها حذف كنیم، میكروب ها را از دندان ها دور كرده ایم و دیگر پوسیده نمی شوند .

هیچ گاه دندان سالم تحت فشار غذا خوردن معمول نمی شكند، چرا كه بافت های عصبی اطراف دندان ، مانع از فشار زیاد به دندان می شوند . وقتی دندانی در طی غذا خوردن می شكند، یعنی در زیر ناحیه شكسته شده ، پوسیدگی وجود داشته و باعث شده زیر دندان خالی شود؛ حال كه سطح دندان از زیر خالی شده است ،  مقاومت آن كم شده و تحت فشار می شكند.
این گونه پوسیدگی ها كه در بین دندان ها بوجود می آیند، ابتدا مشخص نیستند ، در زیر دندان پیشرفت می كنند تا موقعی كه سطح رویی دندان تحت یك فشار نه چندان زیاد می شكند .
بیمارانی كه می گویند ما دندان های سالمی داریم ولی همیشه تحت فشار خرد میشوند ، از این دسته اند . درحقیقت دندان های این افراد ضعیف نیست ، ولی به علت عدم نخ كشیدن، پوسیدگی در دندان ها پیشرفت می كند .
این گونه پوسیدگی ها و عوارض آن را، تنها با نخ كشیدن می توان متوقف كرد .

در تحقیقات و مطالعات اخیر پزشکان و دانشمندان حتی بر این باور رسیده‌اند که سلامت دندان می‌تواند پیری را به تعویق بیاندازد!

در واقع این پزشکان معتقدند خراب شدن دندان خود یکی از اصلی‌ترین عوامل در پیری زودرس است. شما وقتی نخ دندان نمی‌کشید در واقع ۴۰ درصد از دندان‌ها را اصلاً تمیز نکرده‌اید. بنابراین جدای از اینکه بین دندان‌ها زود پوسیده و خراب می‌شوند زردی بین دندان‌ها خود را نشان خواهد داد. پلاکت‌ها رشد می‌کنند، باعث بیماری لثه‌ها می‌شوند و بیماری لثه آغاز می‌شود. وقتی لثه بیمار باشد، حساسیت و خونریزی ایجاد می‌کند و باعث می‌شود لثه تحلیل رفته و روی استخوان دهان تأثیر بگذارد.

نهایتاً استخوان فرسوده و تحلیل می‌رود و باعث می‌شود شادابی صورت تحت تأثیر قرار بگیرد. توازن دندان‌ها به هم می‌خورد و ظاهر افراد پیرتر می‌شود.

ضمن اینکه بسیاری از حساسیت‌ها و بیماری‌های بدن هم متأثر از میکروب‌ها و پلاکت‌های دندان هستند که در مسیر غذا خوردن افراد رشد و به همراه غذا وارد بدن می‌شوند. بسیاری از افرادی که با اینکه مسواک می‌زنند از بوی بد دهان خودشان ناراحت هستند هم باید دلیل را در همین عدم استفاده از نخ دندان دنبال کنند.

شیوه‌ صحیح نخ دندان کشیدن

زمانی این کار واقعاً مؤثر و بدون آسیب است که طرز نخ دندان کشیدن صحیح و بدون ایراد باشد.

شاید به نظر برسد که شیوه نخ دندان کشیدن به‌ صورت کاملاً درست و اصولی کار چندان سختی نیست و نیازی به آموزش دیدن ندارد، اما درصورتی‌ که ایرادی در طرز نخ دندان کشیدن وجود داشته باشد، این کار علاوه بر عدم پاک‌سازی درست، می‌تواند آسیب‌ زننده نیز باشد.

در اینجا، شیوه صحیح نخ دندان کشیدن را طی ۹ مرحله به شما آموزش می دهیم:

مرحله اول

اولین قدم برای نخ دندان کشیدن این است که بهترین نخ دندان ممکن را انتخاب کنید. این‌که چه نخ دندانی مناسب شما است، تنها بستگی به شرایط خودتان و نوع و جنس دندان‌هایتان دارد.

اگر دندان‌هایتان فاصله‌ی زیادی از یکدیگر دارند بهتر است از نوع موم‌دار ضخیم نخ دندان استفاده کنید و درصورتی‌ که دندان‌های به هم چسبیده‌ای دارید از مدل‌های نازک‌تر.

همچنین اگر انتخاب شما نخ دندان‌های موم‌دار است بد نیست بدانید که موضوع تاریخ‌مصرف در این نوع از نخ دندان اهمیت ویژه‌ای دارد چراکه موم در یک بازه‌ی زمانی قابل‌استفاده است و بعد از آن دچار فساد می‌شود.

در آخر به یاد داشته باشید که گرچه نحوه نخ دندان زدن با نخ دندان‌های دسته‌دار کار ساده‌تری است اما مدل‌های سنتی به علت آن‌که قدرت مانور بیشتری دارند به همان نسبت فضای بیشتری را در دهان پوشش داده و درنهایت دندان‌ها را تمیزتر می‌کنند.

مرحله دوم

برای آغاز کار با نخ دندان باید به میزان لازم از نخ دندان بریده و آن را چندبار دور انگشت وسط دست چپ و راست خود بپیچید. به‌طور متوسط برای پاک‌سازی تمامی دندان‌های خود نیاز به ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر نخ دندان دارید.

بسیاری از افراد در خصوص بهترین زمان نخ دندان زدن ابهامات زیادی دارند و درست نمی‌دانند آیا این کار باید قبل از مسواک زدن انجام شود یا بعدازآن! بهتر است بدانید هیچ ترتیب خاصی برای این کار وجود ندارد و هر طور که مایل باشید می‌توانید این دو فرآیند خود مراقبتی از دندان‌هایتان را انجام دهید. اما به دلیل آن‌که نخ دندان تمامی فضاهای خالی دندان را پاک‌سازی می‌کند، اگر ابتدا نخ دندان بکشید و بعد مسواک بزنید دندان‌هایتان تمیزتر شده و بیشتر به فلوراید خمیردندان آغشته می‌شوند. همچنین مسواک زدن بعد از نخ دندان کشیدن شما را مطمئن می‌کند که هیچ اثری از مواد غذایی بعد از نخ دندان زدن روی دندان‌هایتان باقی نمی‌ماند.

مرحله سوم

چیزی در حدود ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر از نخ دندان رابین انگشتان وسط هر دودست خود نگه‌دارید، سپس بقیه‌ی نخ دندان را میان انگشتان سبابه و شصت دست‌های خود محکم بگیرید.

برای آنکه نخ دندان از میان انگشت‌های سبابه در نرود می‌توانید یک دور آن را دور این انگشت‌ها بپیچید. اما برای نگه‌داری قسمت اصلی نخ دندان باید از همان انگشت‌های وسط استفاده کنید.

مرحله چهارم

برای آن‌که دندان‌های فک بالای خود را نخ دندان بکشید، باید از حرکت انگشتان شصت خود کمک بگیرید. به این معنی که وقتی می‌خواهید نخ دندان را به میانه‌ی دندان‌های فک بالا هدایت کنید باید به کمک انگشتان شست خود این کار را انجام دهید.

ممکن است بنا به دلایلی مثل چپ‌دست بودن یا حتی راحتی خودتان مایل باشید برای نخ دندان زدن فک بالا هم از انگشتان وسط خود استفاده کنید. بد نیست بدانید تا زمانی که این کار را درست انجام می‌دهید اشکالی در آن وجود ندارد. مهم‌ترین نکته‌ی شیوه صحیح نخ دندان کشیدن این است که این کار درست و بدون آسیب به لثه‌ها انجام شود.

مرحله پنجم

به‌آرامی نخ دندان را میان دو دندان به چپ و راست و بالا و پائین حرکت دهید. مدت‌زمانی که برای سایش نخ دندان به هر دندان صرف می‌کنید، اصلاً موضوع مهمی نیست. مهم این است که این کار درنهایت آرامش و بدون عجله انجام شود و اصلاً خشونت و فشاری در فرآیند کشیدن نخ وجود نداشته باشد.

حالت تهاجمی نخ دندان کشیدن می‌تواند منجر به خون‌ریزی لثه یا پارگی عمیق‌تر آن شود که درنهایت لثه را آسیب‌پذیر یا عفونی می‌کند.

بهتر است وقتی می‌خواهید برای دفعات اول طرز نخ دندان زدن به‌صورت صحیح را تمرین کنید در مقابل آیینه بایستید. به‌ این‌ ترتیب کنترل و تمرکز بیشتری برای هدایت نخ به میان دندان و رعایت فاصله‌ی آن با لثه‌ها خواهید داشت.

مرحله ششم

در فرآیند نخ دندان کشیدن یک حرکت بسیار مشهور وجود دارد که به آن حرکت “C” گفته می‌شود. حرکت C در حقیقت به معنی ایجاد یک نیم‌دایره در فضای پشت هر دندان است. کافیست بعدازآن که تمام فاصله‌های میان دندان‌های یک فک را نخ دندان کشیدید، به ترتیب و کاملاًبااحتیاط نخ دندان را از پشت هر دندان رد کرد و از کنار دندان بیرون بیاورید تا یک نیم‌دایره در پشت هر دندان ایجاد شود. سپس با رعایت فاصله‌ی مطمئن از لثه که چیزی در حدود ۲ تا ۳ میلی‌متر است، نخ را در پشت دندان بسایید. این کار به‌شدت در شکستن بافتپلاک‌هایایجادشده در پشت لثه‌هامؤثر عمل می‌کند و هر آنچه را که از مواد غذایی در این فضا تجمع کرده باشد، پاک می‌کند.

حرکت C را حتماً برای تک‌تکدندان‌های هر دو فک بالا و پائین انجام دهید تا به‌مرورزمان شاهد تجمع پلاک در این فضا نشده و مجبور نباشید هرازگاهی پشت دندان‌های خود را جرم‌گیری یا بلیچینگ کنید.

مرحله هفتم

روند سایش نخ دندان باید برای هر دندان دقیق و درست انجام شود. به همین دلیل مدام تأکیدمی‌شود که زمانی کار نخ دندان زدن را انجام دهید که حوصله و وقت کافی برای این کار داشته باشید. ضمن آن‌که چون توصیه می‌شودنخ دندان کشیدن بهتر است در مقابل آیینه انجام شود پس زمانی اقدام به استفاده از نخ دندان‌کنید که بتوانید حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه مقابل آیینه بایستید.

اما موضوع دیگری که باید به آن تأکید شود این است که هر دندان باید با یک قسمت جدید از نخ دندان تمیز شود. به این معنی که وقتی یک بخش ۵ تا ۷ سانتی‌متری از نخ دندان را برای یک‌دندان مورد استفاده قرار می‌دهید برای دندان بعدی باید از یک قسمت تازه و استفاده‌نشده از نخ دندان استفاده کنید.

ممکن است در زمان نخ دندان کشیدن شاهد خونریزی لثه‌های خود باشید. باید بدانید که در دفعات اولی که از نخ دندان استفاده می‌کنید این رویداد کاملاً طبیعی است. اما به‌ مرور زمان و با عادت کردن به نخ دندان زدن این مشکل نیز برطرف شده و بافت لثه مقاومت لازم برای رویارویی با نخ دندان را به دست خواهد آورد. اما درصورتی‌که بعد از حدود دو هفته از آغاز عادت به نخ دندان زدن بازهم لثه‌هایتان خونریزی کرد باید این موضوع را هرچه سریع‌تر با دندان‌پزشک در میان بگذارید.

مرحله هشتم

به‌هیچ‌عنوان در مراحل نخ دندان کشیدن نباید پشت دندان‌های مولر خود را فراموش کنید. این مکان به علت آن‌که چندان در دسترس مسواک و نخ دندان نیست معمولاً نادیده گرفته‌شده و درست پاک‌سازی و تمیز نمی‌شود. اما به همین نسبت فضای بسیار مستعدی برای تجمع مواد غذایی و درنهایت پلاک‌سازی دارد. پس حتماً چه در زمان مسواک زدن و چه به هنگام نخ دندان کشیدن توجه ویژه‌ای به دندان‌های مولر خود نشان داده و آن‌ها را کاملاً تمیز کنید.

مرحله نهم

بعد از آن که مراحل نخ دندان کشیدن شما تمام شد باید تمامی دهان خود را با آب یا دهان‌شویه بشویید. به‌ این‌ ترتیب تمام ذرات باقی‌مانده از غذا که در فرآیند نخ دندان زدن از میان دندان‌ها خارج‌ شده اما دردهان باقی‌مانده است پاک خواهد شد.

استفاده از دهان‌شویه در چنین شرایطی واقعاًایده‌آل است چراکه اکنون دهان آماده‌ی ضدعفونی شدن است و می‌توانید با نگه‌داشتن دهان‌شویه‌ای که حاوی فلوراید یا کلرهگزیدین است به مدت ۳۰ ثانیه در دهان خود تا ۲۴ ساعت از پاک ماندن کامل دندان و لثه‌های خود مطمئن باشید. این کار هر نوع ضایعات باکتریایی را از دهان شما پاک‌کرده و مانع از پیشروی آسیب‌های سطحی روی دندان‌ها می‌شود.

تاثیرات استفاده نادرست از نخ دندان و انتخاب نخ دندان نامناسب

اما استفاده‌ نادرست از نخ دندان و یا استفاده از نخ دندان بی‌کیفیت هم می‌تواند تأثیر بدی روی دندان‌ها داشته باشد. در اصل استفاده از نخ دندان تکنیک خاصی دارد که باید در هنگام استفاده در نظر گرفته شود. برای استفاده از نخ دندان به یاد داشته باشید که آرام کشیدن نخ دندان و به صورت بالا و پایین کشیدن نخ دندان اهمیت زیادی دارد. صرفاً رد کردن نخ از بین دندان‌ها کفایت نمی‌کند. باید همانند حرکت مسواک بر روی دندان‌ها به آرامی و بدون اینکه به لثه آسیب بزنید و یا با سایش شدید به مینای دندان آن را خراب کنید، نخ دندان را استفاده کنید.

این را نیز باید در نظر داشته باشید که ضخامت نخ‌های دندان تفاوت زیادی با هم دارند.

این موضوع به این دلیل که شکاف بین دندان‌ها متفاوت هستند توسط تولیدکننده در نظر گرفته می‌شود و اینکه گفته می‌شود بعضاً که نخ‌های ضخیم‌تر بهتر بین دندان‌ها را تمیز می‌کنند دروغی بیش نیست. شما باید ببینید که کدام ضخامت مناسب دندان های شماست.

زمان مناسب برای استفاده از نخ دندان

روزی دو بار مسواک بزنید
بهتر است همیشه هم از مسواک وهم از نخ دندان استفاده کنید زیرا مسواک سطح دندان ها و نخ فاصله میان دندان ها را تمیز می کند. ۲بار در روز مسواک بزنید تا سطح دندان هایتان تمیز شود.

روزی یکبار از نخ دندان استفاده کنید
برای خارج کردن پلاک و باقی مانده ها از میان دندان ها روزی یک و بار و چند دقیقه را صرف استفاده از نخ کنید. استفاده از نخ دندان روزی یک بار کافی است زیرا ۲۴ تا ۴۸ ساعت زمان لازم است تا باکتری ها درون پلاک ها جای گیرند.

زمان استفاده از نخ دندان بهتر است قبل از خواب باشد
زمان استفاده از یکبار نخ دندان در روز بهتر است شب ها قبل از خواب باشد . در زمان خواب، ترشح بزاق برای تمیز کردن دندان ها و لثه کاهش می یابد و باکتری ها برای آسیب رساندن به دندان ها وقت بیشتری دارند پس بنابراین بهتر است هر شب قبل از خواب از مسواک و نخ دندان استفاده کنید و همچنین زبان خود را نیز تمیز کنید.

استفاده از نخ دندان را از چه سنی باید آغاز کرد؟

اگر کودک شما نیز بین ۵ تا ۷ سال سن دارد، باید استفاده از نخ دندان را به ‌مرور زمان آغاز کنید. هرچند این کار برای کودکان دشوار بوده و ممکن است تا حدی دردناک باشد اما عادت دادن کودکان به این عادت بسیار مهم است و باید آن را از سنین کودکی آغاز کرد.

پرورش عادت نخ دندان کشیدن

اکثر بزرگسالان به اهمیت نخ دندان کشیدن روزانه واقف هستند، اما این وظیفه مهم را به دلیل مشغله فراوان و خستگی فراموش می‌کنند یا پشت گوش می‌اندازند. نخ دندان کشیدن نیز مانند ورزش کردن یا رژیم غذایی سالم عادتی است که باید برای نهادینه شدن آن تلاش کنید. حال سوال اینجا است که چطور می‌توان این عادت ضروری را ایجاد کرد؟ کافی است به حفظ سلامت دهان و دندان‌های خود متعهد باشید و نخ کشیدن روزانه را وظیفه خود بدانید. جعبه نخ دندان را جایی، مثل کنار شیر روشویی، قرار دهید که آن را هر شب ببینید و به خود یادآوری کنید که بهداشت دهان و دندان را تا زمان استفاده نکردن از نخ دندان به طور کامل رعایت نکرده‌اید.

نخ کشیدن اطراف وسایل ارتودنسی

اگر از بریس یا دیگر وسایل ارتودنسی استفاده می‌کنید، کشیدن نخ دندان به روش صحیح برای جلوگیری از گیر کردن نخ دندان به سیم یا براکت ارتودنسی ضروری است. می‌توانید از نخ دندان مخصوص ارتودنسی استفاده کنید که سر سفتی دارد و می‌توان آن را به راحتی زیر سیم اصلی (سیم قوسی ارتودنسی) بریس لغزاند. همچنین می‌توانید سوزن نخ دندان تهیه کنید؛ یک سر این وسیله‌ی انعطاف‌پذیر حلقوی است و سر دیگر آن تیز است. برای استفاده از سوزن نخ دندان کافی است حدود ۱۸ اینچ از نخ دندان را از حلقه رد کنید، سپس سر نوک تیز آن را زیر سیم اصلی ارتودنسی بگذارید و آن را بکشید تا نخ زیر سیم برود. پس از قرار گرفتن نخ در جای مناسب نخ دندان کشیدن را به روش صحیح توضیح داده شده برای نخ معمولی ادامه دهید.

توصیه پایانی

بهتر است در خصوص استفاده از نخ دندان، این نکات مهم را به خاطر بسپارید:

• در هر ۲۴ ساعت حداقل یک‌بار از نخ دندان استفاده کنید

حال که با شیوه‌ صحیح نخ دندان کشیدن آشنا شدید حتماً در هر ۲۴ ساعت حداقل یک‌بار نخ دندان بکشید. این کار به طرز چشمگیری در سلامت دهان و دندان و دستگاه گوارش شما مؤثر واقع‌ شده و کم‌ترین تأثیرش آن است که نفستان را خوش‌بو خواهد کرد.

• در آخرین وعده‌های غذایی خود از غذاهای چسبنده استفاده نکنید

این‌ یکی از نکاتی است که در سلامت و بهداشت دهان و دندان بسیار مؤثر است. غذاهایی مانند ذرت که به‌شدت چسبنده هستند برای وعده‌ی شام اصلاً مناسب نیست. بهتر است چنین غذایی را به‌عنوان ناهار میل کنید تا بزاق دهان فرصت کافی برای حل کردن باقی‌مانده‌ی این غذا در فضای دهان شما داشته باشد. ضمناً اگر چنین غذایی را به‌عنوان شام مصرف می‌کنید حتماً

مسواک زده و نخ دندان بکشید.

• از مصرف بی‌رویه‌ی مواد قندی و اسیدی بپرهیزید

حتی اگر خیلی مرتب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید، در صورتی‌ که در رژیم غذایی خود به‌ صورت بی‌رویه مواد قندی و اسیدی مصرف کنید، باز هم به‌ اندازه‌ی کافی مراقب دندان‌های خود نبوده‌اید. اگر نمی‌توانید رژیم غذایی خود را تغییر دهید، حداقل به یاد داشته باشید که بعد از هر بار خوردن موادی مانند آب‌لیمو ترش، لواشک، آب‌غوره، انواع سرکه و البته شیرینی‌جات، مسواک بزنید.

نکاتی برای استفاده از نخ دندان

• نخ دندان را از یک طرف دیواره ی دندان وارد کرده و موقع خارج کردن از دیواره مقابل خارج کنید، یعنی نخ دندان یک حلقه ی کامل بین دو دندان مجاور بزند.
• نخ دندان را حتما به لثه ی مجاور دو دندان بکشید تا خوب تمیز شود. شاید در اوایل از لثه خون بیاید، ولی بعد از مدتی که لثه خوب تمیز شد، خونریزی کاهش پیدا خواهد کرد. در صورت ادامه ی خونریزی حتما به دندانپزشک مراجعه کنید. احتمالا به جرم گیری نیاز خواهید داشت.
• در صورتی که نخ دندان هنگام استفاده در بین دندان ها، رشته رشته یا پاره شود، احتمالا دو مشکل وجود دارد: یکی پوسیدگی بین دو دندان. دوم وجود جرم در آن قسمت از دندان.البته پرکردگی نامناسب دندان هم باعث پاره شدن نخ خواهد شد که در هر سه صورت باید به دندانپزشک مراجعه کنید و نسبت به رفع مشکل اقدام نمایید.
• بهتر است قبل از مسواک زدن، اول با نخ دندان بین دندان ها را خوب تمیز کنید و بعد مسواک بزنید.
• اگر دچار پوسیدگی دندان یا پُرکردگی نامناسب یا بیماری لثه باشید، استفاده از مسواک و نخ دندان مشکل شما را حل نخواهد کرد و باید حتما به دندانپزشک خانوادگی خود مراجعه کنید تا سلامتی دندان هایتان مطمئن شوید. بعد با خیال راحت به بهداشت دهان و دندان خود برسید و سالی یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید.