اقدامات لازم حین درمان ارتودنسی
پس از نصب بریس های ارتودنسی، لازم است در برنامه زندگی خود تغییراتی ایجاد کنید تا از پیشرفت درمانی خود مطمئن شوید. در این بخش به اقداماتی که حین درمان ارتودنسی باید انجام دهید، می پردازیم.
- مصرف مسکن:ممکن است تا زمان عادت کردن به بریس ها (حدود یک هفته) برای آرام کردن دردتان نیاز به مصرف مسکن داشته باشید. می توانید در این دوران برای تسکین درد از قرص پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید.
- غذاهای نرم بخورید: خوردن غذاهای نرم نه تنها به بریس ها آسیبی نمی زند بلکه دندان ها را از اصابت با هر چیز چسبنده و سخت دور نگه می دارد. موز، سوپ و پاستا می توانند گزینه های مناسبی برای تغذیه این مدت باشند.
- مسواک زدن پس از هر وعده غذایی: تمیز نگه داشتن بریس ها می تواند دشوار باشد اما در صورتی که پس از هر وعده غذایی مسواک بزنید دیگر نیاز به صرف زمان های طولانی برای نظافت بریس ها نخواهید داشت. به همین دلیل همیشه مسواک خود را همراه داشته باشید.
رعایت بهداشت دهان و دندان
مهمترین بخش از اقدامات حین درمان ارتودنسی، رعایت بهداشت دهان است.
در صورتی که بیمار در طول درمان ارتودنسی بهداشت دهان و دندان را رعایت نکند، به دلیل بروز پوسیدگی و بیماری لثه، نتایج درمان ارتودنسی و سلامت دندانها به خطر خواهد افتاد.
برای رعایت بهداشت دهان، علاوه بر مسواک معمولی (نرم یا متوسط) نیاز به موارد زیر است:
- استفاده ازمسواک بین دندانی
- استفاده از نخ دندان سوپرفلاس
- دهانشویه فلورایده به صورت هفتگی (۰٫۲%) یا روزانه (۰٫۰۵%)
- پس از هر وعده غذایی باید حداقل 5 دقیقه دندان ها را مسواک کنید.
پس از مسواک زدن، باید دندانها و وسایل ارتودنسی را به دقت معاینه و کنترل کرد.
توالی صحیح رعایت بهداشت دهان به این شرح است: نخ دندان، مسواک، دهان شویه فلورایده
همچنین لازم است لثه ها به صورت مرتب با آب نمک رقیق و به کمک انگشت ماساژ داده شوند.
طی درمان، لازم است که هر 6 ماه یکبار، برای کنترل پوسیدگی و معاینه دندانها به دندانپزشک مراجعه کنید.
معمولا پس از قراردادن جدا کننده های لاستیکی بین دندان ها و یا تعویض سیم های ارتودنسی، دندانها دردناک و حساس می شوند. اما این درد به زودی بر طرف خواهد شد.
استفاده از مسکن هایی مثل ایبوپروفن یا استامینوفن به کاهش این ناراحتی کمک می کند.
عوارض تمیز نکردن بریس
کوتاهی در تمیز کردن بریس به پوسیدگی دندان، بیماری لثه و دیگر مشکلات جدی دهان و دندان منجر می‌شود. علاوه بر این که لک شدن دندانها و جمع شدن جرم روی دندانها ظاهری ناخوشایند به آنها می‌دهد و نفس نیز بدبو می‌شود. سهل انگاری در تمیز کردن بریس نیز زمان درمان را افزایش می‌دهد. اگر وضعیت دندانها بسیار وخیم باشد، متخصص ارتودنسی به ناچار درمان را متوقف می‌کند، بریس را از دهان خارج می‌کند و منتظر می‌ماند که ابتدا دندانها و لثه‌ها سلامت‌تر شوند.
رعایت بهداشت دهان و دندان در زمان ارتودنسی بسیار مهم است و روند درمان را تسریع می‌کند؛ بنابراین توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
- دندانها را 3 یا 4 بار در روز مسواک بزنید.
- پس از مسواک زدن از دهانشویهاستفاده کنید.
- حداقل روزی یک بار نیز از نخ دنداناستفاده کنید.
سایر اقدامات حین درمان ارتودنسی
به دنبال قرار دادن وسایل ارتودنسی ثابت (بندها و براکت ها)، ممکن است لب ها و گونه های شما تحریک شوند که این مشکل ظرف چند روز از بین خواهد رفت.
قرار دادن مقداری موم نرم بر روی سطوح زبر یا برجسته وسایل ارتودنسی، باعث تسریع در بهبود وضعیت فوق و افزایش تطابق بافتی با ابزارهای ارتودنسی می گردد.
بسیار اهمیت دارد که در یک ساعت اول پس از قرار دادن دستگاه ارتودنسی ثابت بر روی دندان ها، به هیچ عنوان مواد غذایی جویدنی میل نشود.
به علت احتمال رنگ پذیری دندان ها در اطراف نگین (براکت) ارتودنسی، بیمار طی 10 روز اول بعد از قرار دادن دستگاه ارتودنسی ثابت، باید از مصرف مواد غذایی رنگدانه دار مانند قهوه، چای، نوشابه های رنگی، غذاهای حاوی رب گوجه فرنگی و… پرهیز کند. مصرف دخانیات هم در این شرایط ممنوع است.
قرار دادن و جویدن قطعه کوچکی از آدامس در نواحی دردناک، می تواند از شدت درد بکاهد.
خونریزی از لثه هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان، نشانه التهاب لثه است.
در این شرایط، باید بهداشت دهان به شکل دقیق تر و مؤثرتری رعایت شود.
در صورت صلاحدید متخصص ارتودنسی، دندان ها باید جرم گیری شوند.
حساسیت دندانها به گرما و به ویژه سرما (هوای سرد یا نوشیدنی های سرد) می تواند نشانه پوسیدگی دندانی باشد و این مورد را باید در اولین ویزیت به متخصص ارتودنسی اطلاع داد.
سایر ملاحظات
دستگاهی که بر روی دندان ها قرار گرفته است، کاملاً ثابت و محکم می باشد. بنابراین باید از دستکاری آن با دست یا هر وسیله دیگر اجتناب کرد. نباید دندان ها را به هم فشار دهید.
بندهایی که محکم قرار گرفته باشند، از پوسیدگی جلوگیری می کنند، در حالی که بندهای لق شده خطرناک هستند و به سرعت در زیر آنها پوسیدگی ایجاد می شود.
در صورت لق شدن بندها یا جدا شدن هر کدام از وسایل از روی دندانها، باید هرچه سریعتر به مطب ارتودنسی اطلاع داد.
در صورتی که سیم اصلی بشکند، باید جهت تعیین زودتر وقت معاینه با مطب تماس گرفت.
در صورت جدا شدن یکی از سیم های نازک که سیم اصلی را بر روی وسایل محکم می کند، بایستی آن را به دقت خارج نموده و متخصص ارتودنسی اطلاع داد. در موارد اورژانس، نوک تیز سیمهای نازک نگهدارنده سیم اصلی را به محل اولیه بر گردانید و مقداری موم یا آدامس بدون قند بر روی آن قرار دهید تا به بافتهای دهان آسیب نرساند.
شکستن سیم نیز مشکل شایعی است. سعی نکنید سیم را خودتان خم کنید یا ببُرید، چون ممکن است وضعیت را فقط بدتر کنید. اگر سیم در لثه یا گونه فرو می‌رود، سر سیم را با وکس (موم) ارتودنسی یا پنبه مرطوب بپوشانید و به سرعت با متخصص ارتودنسی تماس بگیرید. سیم شکسته پیشرفت وضعیت را به تاخیر می‌اندازد و زمان درمان را طولانی‌تر می‌کند.
اقدامات حین درمان ارتودنسی با پلاک متحرک
بیماران باید حین درمان ارتودنسی، دقت و حوصله کافی برای مراقبت از وسایل ارتودنسی و دندان‌های خود به خرج دهند. تمیز کردن بریس و سیم‌کشی دندانها کاری دشوار است. همچنین حین درمان ارتودنسی باید از خوردن بعضی خوراکی‌ها پرهیز کرد، چرا که دهان حساس و حتی زخم می‌شود.
حتی اگر فکر می‌کنید در زمینه بهداشت دهان و دندان حرفه‌ای هستید، باز هم بهتر است شیوه صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن حین ارتودنسی را با متخصص مرور کنید، چون مراقبت از ارتودنسی پیچیدگی‌هایی دارد که فقط متخصص می‌تواند راهنمایی تان کند تا مدت زمان درمان با رعایت این توصیه‌ها راحت تر سپری شود.
سایر دستورات پلاک ارتودنسی متحرک
پلاک ارتودنسی از مواد پلاستیکی ساخته شده است که در برابر از دست دادن رطوبت حساسند.
بنابراین باید همواره مرطوب نگه داشته شود.
در مواقعی که پلاک در خارج از دهان است باید در ظرف آب یا در دستمال کاغذی مرطوب، نگهداری گردد.
اضافه کردن مقدار اندکی آب لیمو یا آب پرتقال به ظرف آب محتوی پلاک باعث معطر شدن آن شده و تمایل بیمار برای استفاده از پلاک را افزایش می دهد.
توصیه می شود برای نگهداری پلاک در خارج از دهان، از جعبه های مخصوص پلاک استفاده کنید.
در ابتدای درمان با ارتودنسی متحرک، به علت حجم پلاک ممکن است بیمار دچار اختلال در تلفظ برخی اصوات شود که با گذشت زمان و تمرین (به صورت آواز خواندن یا کتاب خواندن با صدای بلند) زبان بتدریج عادت کرده و مشکل برطرف خواهد شد.
در صورت آسیب دیدن یا شکستن پلاک باید در اولین فرصت به متخصص ارتودنسی اطلاع دهید.
در هنگام مراجعه به دندانپزشک جهت ترمیم یا سایر اقدامات دندانپزشکی حتما پلاک ارتودنسی را با خود به همراه داشته باشید و دندانپزشک معالج را آگاه سازید.
ارتودنسی نگهدارنده، نوعی از ارتودنسی متحرک است که به دنبال ارتودنسی ثابت صورت می گیرد.
این درمان، مکمل درمان ارتودنسی ثابت است و در صورت بی نظمی یا کوتاهی در کاربرد پلاک متحرک، نتایج درمان به خطر خواهد افتاد.
لازم است قبل از مراجعه، از خوردن غذا های بدبو خودداری نموده و حتمآ نخ دندان و مسواک استفاده شود.
روش صحیح مسواک زدن حین ارتودنسی
دندانها را باید پس از هر وعده غذایی یا حداقل دو بار در روز، هر بار به مدت دو دقیقه مسواک کنید. روش صحیح مسواک زدن حین ارتودنسی به شرح زیر است:
- مسواک را موازی با زمین روی کنار دندان بگیرید. سر مسواک برقی را از یک دندان به دندان دیگر مطابق قوس طبیعی دندانها و لثه‌ها حرکت دهید.
- مسواک را چند ثانیه روی هر دندان نگه دارید. اگر از مسواک برقی استفاده می‌کنید، نیازی نیست آن را محکم فشار دهید یا بسایید، فقط بگذارید مسواک روی دندان باقی بماند.
- مسواک زدن سطح داخلی دندان، بالای دندان و همچنین دندان‌های عقب دهان یعنی آسیا‌ها را فراموش نکنید.
- برای تمیز کردن براکت‌ها مسواک را به صورت زاویه‌دار روی آنها بگیرید، تمیز کردن زیر سیم‌ها را فراموش نکنید.
همچنین به خاطر داشته باشید که باید مسواک یا خمیردندان را هر سه ماه یکبار عوض کنید تا همچنان اثرگذار باشند.
روش‌های نخ کشیدن حین ارتودنسی
مهم نیست نخ کشیدن چقدر سخت یا زمانبر است، دندانها را باید هر شب بعد از مسواک زدن نخ بکشید؛ چرا که بریس و سیم کشی دندان گیر غذایی را به شدت افزایش می‌دهد و مسواک زدن این ذرات را خارج نمی‌کند.
از آنجا که نخ کشیدن دور سیم‌ها دشوار است، نخ معمولی برای دوران ارتودنسی مناسب نیست. در مدت ارتودنسی باید از نخ مخصوص (threader floss) استفاده کرد که به دلیل داشتن سر سفت می‌توان با آن بین براکت‌ها را نیز نخ کشید. همچنین می‌توان از نخ معمولی و تریدر فلاس پلاستیکی مجزا استفاده کرد. طریقه نخ کشیدن حین ارتودنسی به شرح زیر است:
- نخ را زیر سیم ببرید و وارد فضای بین دو دندان کنید. نخ را بکشید تا طول کافی از آن در هر دو دست باقی بماند، سپس هر سر نخ را با یک انگشت اشاره بگیرید.
- نخ را به آرامی چند بار بین دندانها جلو و عقب ببرید.
- پس از آن که به خط لثه رسیدید، نخ را به شکل C حلقه کنید.
- زیر خط لثه را نیز با حرکت ملایم رو به بالا و پایین نخ بکشید.
- نخ را با احتیاط بیرون بکشید و سپس تمام این مراحل را بقیه برای دندانها تکرار کنید.
ممکن است لثه‌ها هفته اول خونریزی کند، که کاملاً طبیعی است. لثه‌ها به مرور سفت می‌شوند و به نخ کشیدن عادت می‌کنند.
استفاده از دهانشویه
از هر نوع وسیله ارتودنسی که استفاده می‌کنید، باید دهان را دو بار در روز با دهانشویه فلوراید شستشو دهید و از مصرف نوشیدنی‌های قندی و گازدار خودداری کنید تا فضاهای کوچک سیم کشی تمیز شود و ذرات باقیمانده نیز خارج شود.
خمیردندان
لازم نیست در طول درمان ارتودنسی از خمیردندان مخصوصی استفاده کنید. این که چند بار در روز مسواک می‌زنید و چقدر برای مسواک زدن دقت می‌کنید، بسیار بیشتر از نوع خمیردندان مهم است. البته تمیز کردن دندانها حین ارتودنسی دشوارتر است، بنابراین خمیردندانی با قدرت حافظتی بالا انتخاب کنید تا سلامت دهان و دندانها به بهترین وجه حفظ شود.
غذاهایی که باید از خوردن آنها پرهیز شود
خوردن خوراکی‌های چسبناک و سفت در دوران ارتودنسی ممنوع است. از آنجایی که گوشت خشک یا سفت، پاستیل، یا ذرت بوداده نیز ممکن است بریس را بشکند و همچنین پاک کردن ذرات آنها دشوارتر است و در نهایت باعث پوسیدگی دندانها می‌شود، خوردن آنها نیز توصیه نمی‌شود.
پلاک ارتودنسی متحرک را می‌توان هنگام مسواک زدن و نخ کشیدن از دهان خارج کرد تا هم تمیز کردن دندانها و هم تمیز کردن پلاک راحت‌تر شود. پلاک متحرک را باید با مسواک معمولی و خمیردندان و یا ریتینر برایت تمیز کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به با شماره تماس های مطب دکتر نجمه تحویلدارنژاد در ارتباط باشید
